«Έχουμε εταίρες για την ευχαρίστησή μας, παλλακίδες για τις καθημερινές μας ανάγκες και συζύγους για να μας κάνουν νόμιμα παδιά και να φροντίζουν το νοικοκυριό» σημείωνε χαρακτηριστικά αρχαίος κλασσικός συγγραφέας. Μετά από μια περίοδο συγκρατημένου ενδιαφέροντος, οι Αθηναίοι από τον 4ο αιώνα και μετά άρχισαν σιγά- σιγά να ενδιαφέρονται ξανά για τις γυναίκες, όχι όμως τις συζύγους τους. Αυτό οφειλόταν κατά κύριο λόγο στον ολοένα αυξανόμενο πλούτο, που σήμαινε πως οι άντρες είχαν στη διάθεσή τους περισσότερο χρόνο και χρήμα. Στην τέχνη τα σημάδια από αυτή την εξέλιξη ήταν φανερά: μέχρι τότε τα αγάλματα των κούρων ήταν γυμνά, ενώ τα γυναικεία ήταν ντυμένα. Τώρα το πέπλο γλιστράει από το γυναικείο κορμί. Όμως πάνω απ’ όλα η χαλαρότερη στάση απέναντι στις γυναίκες ευνόησε την πορνεία. Οι θεραπαινίδες της Αφροδίτης είχαν τόση δουλειά ώστε μια από αυτές, η Μετίχη, πήρε το παρατσούκλι Κλεψύδρα, επειδή υπολόγιζε τον χρόνο επίσκεψης των πελατών της παρακολουθώντας την κλεψύδρα.
Πρώτες στην ιεραρχία των ιερόδουλων της εποχής βρίσκονταν οι εταίρες: όμορφες, ταλαντούχες, πνευματώδεις, που γνώριζαν συχνά όχι μόνο την κλασική λογοτεχνία αλλά και άριστα λογιστικά. Οι Αθηναίοι αγαπούσαν τις εταίρες επειδή εύρισκαν σ’ αυτές όλα όσα απαγόρευαν στις γυναίκες τους να μαθαίνουν ή να κάνουν. Δεν είχαν το δικαίωμα που το είχαν όμως οι εταίρες- να τρώνε στο ίδιο τραπέζι με τους άντρες, όπου έπρεπε να είναι κανείς αρκετά πληροφορημένος σχετικά με την πνευματική και δημόσια ζωή, για να μπορεί να παρακολουθήσει μια έξυπνη συζήτηση. Έτσι οι περισσότερες γυναίκες γνώριζαν για τον έρωτα μόνο όσα τις μάθαιναν οι άντρες τους, οι οποίοι δεν επεδίωκαν να προσφέρουν ηδονή αλλά ενδιαφέρονταν κυρίως για το τελικό προϊόν της παραγωγής, δηλαδή τα παιδιά τους. Τελικά οι εταίρες περνούσαν ασύγκριτα καλύτερα από τις παντρεμένες, κάποιες δε από αυτές ήταν ιδιαίτερα πετυχημένες και στον πολιτικοκοινωνικό βίο: Λέγεται πως η Θαργηλία από την Ιωνία, που έδρασε επαγγελματικά τον 6ο αιώνα, υπηρέτησε ως κατάσκοπος του Μεγάλου Βασιλέα των Περσών, πείθοντας τους διακεκριμένους εραστές της να παραδώσουν ειρηνικά την Ιωνία στην περσική κυριαρχία.
Μια άλλη, η Θαίδα η Αθηναία, ερωμένη του Μεγάλου Αλεξάνδρου, φαίνεται πως ήταν υπεύθυνη για το κάψιμο της Περσέπολης. Επιφανέστερη όμως ανάμεσα στις εταίρες ήταν μάλλον η Ασπασία, που διατηρούσε λογοτεχνικό και πολιτικό σαλόνι στην Αθήνα, δεχόμενοι επισκέψεις από τους ισχυρότερους άνδρες της εποχής. Ο Περικλής του χρυσού αιώνα απαρνήθηκε για χάρη της τη γυναίκα και τα παιδιά του. Οι εταίρες γνώριζαν ότι τα θέλγητρά τους δε θα κρατούσαν για πάντα και στόχος τους ήταν να εξασφαλίσουν τα γεράματά τους. Παράδειγμα η Φιλουμένη, που σε γράμμα σε κάποιον εραστή της ξεκαθαρίζει την κατάσταση συνοπτικά: “Γιατί μου γράφεις μεγάλα γράμματα; Εγώ θέλω πενήντα χρυσά νομίσματα, όχι γράμματα. Αν μ’ αγαπάς, ξεπλήρωσέ με. Αν πιο πολύ αγαπάς τα χρήματά σου, μη με ξαναενοχλήσεις».
Κατώτερες από τις εταίρες στην κοινωνική ιεραρχία βρίσκονταν οι παλλακίδες, για τις οποίες ελάχιστα γνωρίζουμε. Φαίνεται πως η συνήθεια να συντηρεί κανείς παλλακίδες ως «αναπληρωματικές συζύγους» ξεθώριασε στην κλασική εποχή εξαιτίας του σκληρού ανταγωνισμού από τις τετραπέρατες εταίρες και τα φτηνά κορίτσια των οίκων ανοχής. Φυσικά κι οι συνθήκες ζωής μιας παλλακίδας δεν ήταν και πολύ ευχάριστες. Δεν χαιρόταν την ανεξαρτησία της εταίρας ούτε δικαιούτο νομική προστασία και μπορούσε ο αφέντης της να την πουλήσει, ακόμα και σε οίκο ανοχής, αν το ήθελε.
Όσον αφορά τους οίκους ανοχής, τους βρίσκουμε ήδη από τις αρχές του 6ο αιώνα, όταν ο Σόλων ο νομοθέτης τους καθιέρωσε θεσμικά στην πόλη. Στην αρχή φαίνεται πως δεν πήγαιναν και τόσο καλά, αλλά κατά τον 4ο αιώνα σημειώθηκε αυξημένη ζήτηση. Τα κορίτσια περίμεναν στην αράδα έξω από τους οίκους « με στήθη γυμνά και φορέματα αραχνοΰφαντα…». Η αμοιβή για τα κορίτσια ήταν προαιρετική και κυμαινόταν από έναν οβολό μέχρι ένα στατήρα, δηλ. είκοσι έως τετρακόσιες δραχμές, ανάλογα με την κατηγορία του οίκου και τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Οι ιδιοκτήτες πλήρωναν ένα ετήσιο φόρο στην πολιτεία. Η πορνεία ανθούσε ιδιαιτέρως σε πόλεις-περάσματα. Η Κόρινθος λόγου χάρη με τα δύο λιμάνια της και το ακμάζον θαλάσσιο εμπόριο, ήταν γεμάτη οίκους ανοχής και ιερόδουλες του δρόμου, έτοιμες να εξυπηρετήσουν εμπόρους και ναυτικούς. Λέγεται πως στον ναό της Αφροδίτης σ’ αυτή την πόλη συνωστίζονταν περισσότερες από χίλιες εταίρες .
Οι αρχαίοι Έλληνες άνδρες πίστευαν ότι είχαν εκλεπτύνει και αναβαθμίσει την πορνεία στο ανώτερο επίπεδο, που εκπροσωπούσε το φαινόμενο της ιερόδουλης εταίρας. Η εταίρα ήταν αυτή που πρόσφερε την καθημερινή ερωτική και σεξουαλική ικανοποίηση, απαλλαγμένη από την πεζότητα και πρακτικότητα της νόμιμης συζυγικής τεκνογονίας. Οι άνδρες έφτιαξαν πολλά καλλιτεχνήματα που απεικόνιζαν σεξουαλικές σχέσεις με πόρνες, σε πολλές και τολμηρές συχνά στάσεις. Πολλές φορές εφάρμοζαν βία στη διάρκεια της σε σεξουαλικής πράξης, υπήρχαν όμως και αρκετές περιπτώσεις στενότερης σύνδεσης και συναισθηματικής εξοικείωσης με την κατηγορία αυτή των γυναικών. Κοινωνικά οι εταίρες προέρχονταν συνήθως από δούλους ή τις κατώτερες τάξεις. Κάποιοι άνδρες αγόραζαν χαμηλού επιπέδου πόρνες και τις κατείχαν ως παλλακίδες. Περιπατητικές πόρνες ήταν πάλι μια άλλη χαμηλότερης στάθμης κατηγορία, που περπατούσε στους δρόμους κάνοντας καμάκι στους άνδρες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου